Pátrúgvir og siðir

Veður

Tá ið mánin er spískur (hornini spísk), verður kalt, eru hornini avrundað, lýtt veður
Kókar fyrst mitt í pottinum, tá ið kókað verður, verður gott veður. - Kókar fyrst upp onkustaðni við tromina, kemur veðrið tann vegin frá
Tá ið másarnir fara at láta um kvøldið, verður gott dagin eftir.
Tá ein roykir, og roykurin fer stillur beint uppeftir, verður gott, men spreiðir hann seg, verður ringt veður. Tað sama er við royki, sum kemur upp frá glugganum.
Brestur hart í svávulspinni, tá ið hann verður tendraður, verður ringt veður.
Fara høsnini út at søkja sær í regnveðri, verður betri veður.
Tá ið ljósið er tendrað, og flugurnar fara at flúgva uttan um tað, kemur regn.
Tá ið kúgvin fer at njósa, kemur kalt veður. Men sleikir hon sær um lagkleyvarnar, verður lýtt veður.
Tá ið ketta vaskar sær við høgra labba, veður gott, men vaskar hon sær við vinstra, verður illveður.
Setir ketta ryggin upp úr sær, og ríkir í henni (murrar hon), verður ringt veður.
Fara neytini at spela (stoyta) oman móti bakkanum, kemur regn.
Ketta spælir fyri illveðri.
Tá ið seyður fer at stútast, verður ikki gott veður.
Liggur ríva við tindunum uppeftir, kemur regn.
Tá kúgv snorkar, meðan hon svevur, veit hon harðveður í.
Jarðrok boðar kulda.
Tá hurðarnar fara at ríkja, tá ið tær verða upplatnar, verður terri (turrveður).
Tá nísa floytir sær, kemur regn.
Tá ið fyrsta lambið, ið lembt verður, er svart, verður ringt lembingarveður (summi siga: óeydna við lembingini).
Tá rívurnar bera saman, meðan tey hoyggja (raka), verður hoyterri.
Kastast síl, kemur regn.
Tá ið stilli er, og ein vil hava vind, skal hann seta knívin í mastrina tímegin, ið hann vil hava vindin frá; vil hann tá hava meiri vind, setir hann ein knív afturat.
Tá teir vóru til sjós og stormurin (vindurin) var nógvur, fóru teir at syngja so hart sum teir kundu, tá skuldi vindurin gevast.
Tá norðlýsið stendur lágt, skal verða gott veður.
Tá norðlýsið stendur høgt, verður ringt veður.
Tá norðlýsið stendur óróligt, verður vindur.
Tá nógv stjørnugrús er á luftini, verður avfall.
Súsar nógv í áunum, verður ringt veður.
Goyggja hundarnir um kvøldið, verður gott veður.
Fara dunnur at skríggja um kvøldið, verður ringt veður.
Tá ið tjøldrini flúgva ímóti fjallinum, verður gott veður.
Tá ið tjøldrini flúgva ímóti fjøruni, verður ringt veður.
Tá tey kóka fisk, og sporlið kemur fyrst upp, tá ið potturin kókar, tá verður gott veður.
Tá potturin verður hvítur undir botninum, tá ið hann kókar, tá kemur kavi.
Tá ið roðin um morgunin kemur upp á luftina og dettur skjótt niður aftur í havið, skal dagurin ikki vera álítandi.
Leygardagssól um várið er ikki dámlig, men skal ið hvussu er ikki vera við máta.
Leygardagssól um heystið skal vera góð.
Tá gróður er um veturin, verður várið kalt.
Tá svanaflokkar koma at síggjast, kemur kavi.
Tá likka flýgur høgt, verður ringt veður.
Tá hanin fer at gala, verður veðurskifti.
Tá dunnurnar fara at gvagga ella kava, vita tær regn í.
Tá lognbrá er at síggja, kemur hann lágt.
Tá ið lómur letur "varvátt", kemur regn; men sigur hann "turkatræ", verður gott veður.
Tá reyðmaðkur fer at skríða oman á jørðini, veit hann kulda í.
Tá ravnur letur í dimmingini, veit hann gott veður í.
Fara tey at blása látupípu, kemur regn.
Tá stórhvalur kemur inn í firðirnar, boða teir fyri illveðri.
Tá tjøldrini koma tíðliga, verður kalt vár.
Tá ælabogi stendur um morgunin, verður tað ikki hildið at vera dámligt, men stendur hann um kvøldið, er væntandi ein góður dagur.
Fríggjadag og leygardag verður sjáldan sama veðrið.
Um veðrið í vikuni er ringt, verður hósdagurin tó toluligur.
Tá ketta klórar upp eftir einum stólpa, veit hon illveður í.
Tá høna fer at kurra, veit hon kulda í.
Tá tangspógvi fer at láta, skal tað vera fyri vátveðri.
Tá høsn verða førd millum bygdir, er vist at koma stormur
Varar eitt ringt høgættarveður um várið meira enn eitt samdøgur, varar tað í átta.
Tá ið sukur verður koyrt í drekka, bløðrar tá upp mitt í koppinum, erður gott veður; men bløðrar tað upp runt um í koppinum, verður vindur.
Tá ið eldur verður uppbirtur, og neistar tá fúka úr brandinum, kemur vindur.
Tá nógvur vatndampur kemur frá matarpottinum, kemur kuldi.
Tá ið stilli er, skal ein koyra fingurin í munnin og halda hann uppeftir, - ta síðuna á fingrinum, ið hann tá fyrst verður kaldur - tann vegin kemur ættin.
Tað má ikki bríkslast á báti, tí ella kemur vindur.
Tað ár, sum byrjar við fríggjadegi, veður skaðaár.
Leypár er altíð skaðaár.
Síðsti apríl er altíð skaðadagur.
Tá ein drepur neyt um heystið, og nógvir hvítir blettir eru á miltinum, verður kavavetur.
Tá ketta svevur á heilanum, kemur illveður.
 
Eydna og óeydna

Tann, ið er føddur í hjálma, hevur eydnu við sær - men hjálmin má goymast.
Tá svartaklukka skríður inn í eitt hús, boðar hon fyri eydnu; men fer hon út úr húsinum, verður okkurt til óhapp.
Er maður í drykkju staddur og kemur at bróta okkurt, skal tað vera fyri eydnu.
Har sum sigursteinur er í húsinum, skal einki koma at baga.
Tá eiturkoppur skríður upp á fólk, fær tað eina eydnu.
Tann sum traðkar tuftlurnar ella skógvarnar meiri innanfóta, traðkar eydnuna til sín - og umvent.
Eingin má klippa sær fríggjadag - ella verður honum okkurt óhapp fyri.
Regnvatn í maimánaði er gott at brúka fyri hárvøkstur.
Tað er eydnumaður, ið finnur vitunýra.
Tá børn eru ring fyri tonnum, eru góð ráð at smyrja høsnablóð upp á tanngarðin.
Nál er góð at geva, hon festir vinarbandið.
Har sum ørn ella ravnur setir seg, har kemur fongur.
Hann kemur út fyri mannaróp, sum hoyrir tjaldur, áðrenn hann sær tað.
Tá ein sær fyrstu ferð tjaldur á lið, tá skal lukkan fylgja honum við - men sær hann tað flúgva sær ímót, skal eydnan verða honum ljót.
Tá ein sær tjaldur frá sær flúgva, tá skal lukkan frá honum snúgva.
Fyri ikki at vera fyri óeydnu, skal maður einki (nýtt) arbeiði fara undir fríggjadag.
Gongur maður innan fyri ein stiga - tann dagur verður honum ikki eydnuligur.
Verður ikki tikið burtur av nátturðaborðinum (um kvøldið), verður mattrot í húsinum.
13-talið er ringt, men 7-talið gott.
Ikki skal draga tvong út ígjøgnum æsir - tí so dregur hann eydnuna frá sær.
Tann, sum etur egg summarmálamorgun, kemur at svølla í tí árinum.
Tann, sum fer fastandi út summarmálamorgun, verður fyri óeydnu (summi siga: verður ofta svangur í tí árinum).
Tann, sum letur lív út í annað hús henda morgun, verður fyri somu lagnu.
Hoyrist fuglaljóð inn um kvøldið, verður tað hildið at vera fyri ófrættu.
Tann, sum sær seg sjálvan í hamferð, gongur ikki av árinum.
Tá okkurt kemur at flóta omaná í drekkanum hjá einum, skal hann fáa okkurt nýtt.
 
Um tíðirnar
 
Jól. Fyrstu jólanátt, nýggjársnátt og trettanda nátt brendu tey ljós fyri at tað komandi árið skuldi vera ljósligt fyri heimini.
Jólaaftan, nýggjársaftan og trettanda aftan høvdu tey (og hava nógvastaðni enn) til nátturða fyrst ræstan fisk og sperðil, so greyt og siropp; sum triði rættur var smør og breyð við rullupylsu og drekka (til). Summastaðni: saltaður fuglur aftan á greytin. (Nú er tann ræsti fiskurin ofta brúktur til døgurða).
Tá ið ein ikki var liðugur at binda bulin ella hvat tað nú var, ið lá í stokkum, so royndi arbeiðiskonan ella hvør ið átti hetta hálvgjørda verkið - sum kallaðist fyri trøll - at krógva tað. Men húskallarnir hugdu so væl eftir, at teir næstan altíð fingu fatur í trøllinum; tí tað ráddi um fyri teir ikki at fáa trøllkonurnar um høgtíðina. Var tað jólatrøll, so vórðu 6 torvkonglar bundnir fastir í tað, var tað nýggjárstrøll, níggju, og var tað trettandatrøll, trettan, tjúgundatrøll, tjúgu. So varð tað hongt soleiðis upp í ljóarin ella onkustaðni í mønuna í roykstovuna til skomm fyri tann, ið átti tað. Men eigarin av trøllinum fekk gjarna nakað í skammbót frá húsbóndafólkunum.
Nýggjár. Nýggjársaftan sótu tey uppi til midnátt, tí so komu tey ikki at sova tíðina burtur í tí nýggja árinum.
Slokknaði ljósið nýggjársnátt, kom feigd at vera í húsinum í tí komandi árinum.
Var nýggjársdagur ikki ljósur, kom tað árið ikki at vera eydnuríkt.
Tey fólk, sum dugdu á at skyna, og sótu eftir í kirkjuni nýggjársdag, komu at síggja tey, ið feig vóru í tí árinum.
Trettandi. Gomlu trettandu nátt løgdu konufólkini sokkabond undir koddan við trimum knútum á og søgdu:
"O alle de hellige konger tre,
lad mig i drømme se,
hvis seng jeg skal rede,
hvis dug jeg skal brede,
hvis brud jeg skal være
med lykke og ære."
Millum jóla og tjúgunda skuldi konufólkið ikki gera klæði uppá mannfólkið.
Tjúgundi. Tað varð spælt kort hvørt kvøld (jólakvøld) til tjúgunda. Á tjúgunda mátti vera kjøt og súpan til nátturða.
Pálsmessa. Tá súlan kom, varð í eldri tíðum dansað í Mykinesi.
Kyndilsmessa. Kyndilsmessuaftan stoyttu genturnar egg í glas; áðrenn tær fóru í song, settu tær eitt glas við vatni í vindeygað og koyrdu hvítan av egginum í vatnið. Morgunin eftir sóust ymiskar sjónir (myndir), sum menn, hús, skip, bátar o.a., sum týddu upp á, hvat ið drongurin, sum tær fingu, skuldi havast av.
Kyndilsmessumorgun fóru genturnar hvør sær at kasta á kráku. Tær fóru avstað í lýsingini við trimum lutum í hondini; einum steini, einum torvkongli og einum beini. Fyrstu kráku, ið gentan sá, tveitti hon steinin ímóti henni og segði:
"Eg kasti stein,
eg fái ikki mein,
eg kasti kongul,
eg bíði ikki longur,
eg kasti bein,
ber tað heim!"
Í ta ættina, ið krákan tá fleyg, - haðani kom drongurin.
Blásmessa. Er blásmessudagur stillur og klárur, boðar tað fyri brúsandi vári, tað roknaðu teir gomlu gjøllliga við.
Pætursmessa. Drap úr takskegginum pætursmessudag, skuldi várið verða gott; men reyk hvørt hol fult, skuldi tað (várið) verða kalt. - Á pætursmessu varð dansurin endaður við bandadansi, og fóru tey tá at ruffa); men hetta var ikki gott, tí tá tey skuldu flyta træpinnin frá sær, tá togaðu hini í bandið og søgdu; "So ruffa vit!" Og láturin var tá ógvuligur!
Øll settu seg niður á gólvið í ein ring og høvdu knýtt endarnar saman á einum bandi, sum tey so høvdu ímillum sín, og so høvdu tey ein træpinn í munninum, og tann pinnurin skuldi tá ganga runt við at hvør undan øðrum skuldi taka hann við munninum frá síðumanninum og við munninum flyta hann aftur til tann næsta. Soleiðis kundi pinnurin ganga fleiri ferðir runt frá munni til munn.
Føstugangur. Mánakvøld á føstugangi varð goldið fyri dansistovuna; tann, ið dansistovu hevði latið, beyð drekka, køkur og brennivín. Hvør maður dansaði tá hattleysur (eins og á jólum), tá ið jólini vórðu tald.
Týskvøldið á føstugangi var kallað grýlukvøld. Rúm 30 ár herfyri, segði ein søgumaður, nýtti hann enn tann sið, sum var algongdur áður, at hann skar annan bógvin av einum krovi, bant litað band um bógvin, og gav tí grýluni, sum inn kom. (Tað sum eftir var av krovinum, varð kókað til nátturða). Grýlan gekk so við bógnum inn í hvørt hús, og fekk allastaðni okkurt upp í posan, sum hon hevði á bakinum, og bógvurin endaði eisini í posanum.
Ikki skuldi giftast í advent og í føstu, serliga tey, ið giftust í føstu, vórðu hildin fyri spott.
Grækarismessa. Grækarismessu - tjaldursdagin - varð kókað kjøt til døgurða.
Javndøgur. Um javndøgur (vár og heyst) er altíð eitt óveður.
Mariumessa og frameftir. Hoyrist mýrisnípa láta uppi í luftini fyri mariumessu, kemur kavi.
Er regn gertrúðdag (17. mars), verður regnsummar.
Byrjar tampardagurin við kulda, verður tann fjórðingurin av árinum kaldur.
Er fyrsti hálvur apríl góður, so verður hin hálvi ringur - og umvent.
Soleiðis sum summarmáladagur er, soleiðis várið.
Skírsaftanskvøld løgdu tey ein stein undir høvdið á koddan, at tey ikki skuldu sovna, men liggja í bøn alla náttina.
Skírhósdagur. Var skírhósdagur góður, kom at vera góður torvterri.
So sum ættin er fyrsta páskadag, skal hon oftast verða tað summarið.
Krossmessa. Krossmessu vóru tey von at fara við degnum at skrubba bátarnar við tara. Tað er ikki langt síðan, at tann siður varð avlagdur, og eg minnist ein av teimum monnunum, sum hetta gjørdu.
Dýrabiðiaftan frá vestri til vestur dýrabiðidag mátti ikki rúka í nøkrum húsi, og tey gomlu fastaðu eisini samdøgrið.
Halvarðsøka. Ikki skal stórkavi koma eftir halvarðsøku.
Jóansøkudag og syftunsøkudag skal vera rómastampur til morgunmatar og mjólkgreytur til nátturða.
Ikki skal rak vera úr seyði og rossi fyrr enn á jóansøku.
Jóansøkukvøld løgdu tey jóansøkugras undir koddan hjá sær, og tað, tey ynsktu sær tá, fingu tey. - Tey, sum høvdu skrubb, skuldu vaska sær í jóansøkudøgg. Hetta vóru gomul ráð.
Var syftunsøkudagur góður, kom at vera góður hoyterri.
Líradagin varð ikki hoyggjað, um góður terri var, og mjólkgreytur mátti vera til nátturða. Har sum lírar vóru, fór øll manningin eftir teimum. Ein líri gekk fyrst av til hvønn mannin; hitt varð so býtt eftir markatali. Fyri at ferðin skuldi gangast væl, varð fyrst lisið heima hetta ørindi:
"Inni liggja heitir og feitir, tit gráu í dúni;
ofta munnu vit snakka um tykkum heima í túni;
vit eru komnir at taka, men ikki at keypa,
ikki mugu tit undan okkum í avkrók leypa.
 
Seinasta summarskvøld skuldi greytur vera til nátturða, og hann skuldi tey súpa heitan, fyri at veturin skuldi verða lýggjur.
Mikkjalsmessu mátti greytur vera til nátturða, og nakað av greytinum mátti sleingjast í hvønn krók í roykstovuni, so Antakrist fekk nakað.
Veturnátt tóku tey sær vatn (vetrarvatn), sum tey vaskaðu sær í tríggjar teir fyrstu vetrarmorgnarnar, fyri ikki at verða sólbrend tað komandi summarið.
Fyrsti sunnudagur á vetri varð hildin sum ein høgtíðisdagur; tá róptu tey niður í døgurðapottin: "Trongt! Trongt!" Tí tá skuldi nógv verða at koyra í pottin tann veturin.
Allahalgannakvøld skuldi verða rópt niður í nátturðapottin: "Hvar ert tú? - Her eri eg."
Alla sálnadag máttu teir ikki fara á fjall.
Alla sálnadag vórðu dripnar tær kýr, ið drepast skuldu tað heystið. Tó dámdi teimum best at drepa kríatúr í fyllandi sól; tí tá hekk tað best.
Adventin. Tá adventin var komin, vórðu jólasálmar sungnir hvønn morgun, fyrsta sum tey vóru uppi. Við hvørt kundi klokkan ikki vera meiri enn 3 um náttina. -
Einaferð um veturin vaskaðu húskallarnir yvirtromina á roykstovuni. Tað mátti helst vera tollaksmessunátt. Í neðra sótu arbeiðiskonurnar og bundu og skiftust um at syngja og at siga søgur. Annars var siður, at konufólkið sat uppi eina nátt í  hvørjari viku í adventini og bant. Dagin eftir sum tey sótu uppi, varð altíð vaskað, so tey skuldu ikki sovna.
Tollaksmessa. Tollaksmessudagur var fastur dagur til at stoyta kertu.
 
Tá kúgv kálvar.
 
Tað bandið, sum ein hevði á kúgv, tá hon var hjá tarvi, mátti ikki loysast av henni, fyrr enn dagin eftir. Ella gekk hon uppaftur.
Tann, sum vil hava kúgv at kálva kvígukálv, skal mjólka henni, tá ið hon er komin aftur frá tarvi.
Tann, sum vildi hava kúgv at kálva á degi, skuldi mjólka henni seinastu ferð, tá ið hon sleptist, ein sunnumorgun.
Tá ið kúgv hevði kálvað, varð eldur borin út á køstin - tað var fyri spírstungu.
Tá kúgv hevði kálvað, skuldu tey hanga klova í klinkuna uttanfyri á fjóshurðini, so einki ringt skuldi koma inn.
Tá kúgvin hevði kálvað, vórðu tey longu hárini skorin av halanum og løgd í eina veggjaholu, og knívurin stungin í fjósbitan, og hann mátti standa har í tríggjar dagar.
Ljósið, sum brúkt varð at svíða júrgrið og háryggin við, skuldi vera í fjósinum, meðan kúgvin stóð á ássbási (8 dagar).
Ikki skuldi farast í song, fyrr enn kókað var av áskamjólkini - tað var fyri trøllkonur.
Tann, sum tók kúgv á ássbási, mátti mjólka henni í  teir fyrstu 8 dagarnar.
Einki mátti berast út úr fjósinum teir fyrstu 8 dagarnar eftir tað, hon hevði kálvað.
Tann, sum tók kúgv á ássbási, mátti bera tann ketilostin út, ið borin varð.
Tann, sum bar ketilostin út, fekk nakað aftur í dylluna, til tess at kúgvin skuldi ikki missa mjólkina. Var mjólkin frá einum ríkum, var tað eitt kakupetti, men var mjólkin frá einum fátækum, so var tað ein limur, ið lagdur varð aftur í ílatið (ella eitt sindur av kaffi og sukri og tvebakkum til at bera heim aftur).
Tá tey gjørdu ketilost, máttu tey koyra bæði salt og vatn í mjólkina, - tá skuldi einki meina henni.
Tá ið ketilostur var kókaður, mátti ikki lokið takast av pottinum - fyrr mátti mjólkin kóka í eldin, - annars misti kúgvin nógv av mjólkini.
Tann, sum fekkst við kúnna, bar eftirburðin á ánna ella á sjógvin, tí eingin mátti síggja hann.
Tómur pottur mátti ikki koyrast út yvir eldin, meðan kúgv stóð á ássbási; tað mátti fyrst koyrast eitt sindur í hann á gólvinum.
Tann, sum lænti kveikamaga, hann misti eisini mjólkina hjá kúnni.
Tann, sum drakk av fyrsta máli av áskamjólkini, skuldi ikki fáa sjóverk.
Ikki skal bróta kálvslegg, tí so kemur ikki at gangast kúnni væl at kálva næstu ferð.
Pískaði ein burtur av kókaðum kálvskjøti, fekk hann kartnagl.
Tá neyt fóru út um várið, varð sviðið burtur av halanum og ein brandur lagdur uttan fyri gáttina, so at hann kundi rúka upp í neytini, tá tey fóru út.
Vildu tey vita, ið hvat slag kálvurin fór at verða, ið kúgvin gekk við, hugdu tey eftir, um hon drakk ímóti áarstreyminum, tí so var tað tarvkálvur; men drakk hon undan streyminum, var tað kvígukálvur.
Tá trøllkona er á kúgv, stendur hon og ristir sær. Ljós verður tá borið runt um hana, og kúgvin verður signað, og hárini sviðin úr gron aftur eftir rygginum niður í halan og líka niður í vaðhornið. Tá siga tey:
For dens granna Mælk og Smør,
da gjør ej som mangen gjør,
og sin Ko fortryller.
 
Mjólk

Slettir ein mjólk í eldin, sleppist kúgvin
Tað mátti bindast yvir dylluna við mjólkini, so ring eygu sóu ikki niður í hana.
Einki stálkent mátti koma niður í mjólkina, ella sleptist kúgvin.
Tá t ann, sum mjólkar kúnni, kom at stoyta nakað niður, mátti hon siga: "Hetta tørvaðist teimum, ið undir vóru." So fingu tey mjólkina aftur seinri.
Einaferð hevði ein kona sett tvær aðrar til borðs inni í glasstovuni, og hurðin stóð á gloppi. Nú hoyrir matmóðirin í roykstovuni, at onnur, sum sat til borðs, heldur við hina, at henda mjólkin smakkar ógvuliga væl. "Kann eg ikki fáa hana!" "Nei," segði hin, "henda mjólkin er bæði frá fjalli og frá fjøru." Matmóðirin hevði tá latið bæði vatn og salt í hana. -
Eingin skal fara fastandi undir kúgv.
Tann neytakona, ið ikki vaskar sær í tí fyrstu ánni, ið hon kemur til, eftir tað hon hevur mjólkað, verður gomul genta.
 
Útróður

Fór bátur frá landi til útróðrar (ella aðrar ferðir), mátti hann vendast við sólini.
Bátur skal ikki reinsast, meðan útróður er fyri, tí annars verður eydnan eingin.
Tá teir vóru útrónir, vildu teir ikki nevna eld, men søgdu í staðin Elduvík, og ikki grindadráp, men t.d. Vík.
Ketta mátti ikki nevnast á útróðri; teir søgdu stuttnøs.
Ikki kráka, men Sigga.
Ikki roykur, men vesa
Ikki kobbi, men munnbeiski.
Ikki kúgv, men langhala
Ikki ær, menn stutthala
Ikki skrápur, men tann halli.
Ikki mátti takkast fyri agn.
Tá teir fóru til útróðrar, máttu teir ikki lata hurðina hart aftur, tí annars varð eingin eydna við ferðini.
Møtti ein konufólki við øskutrognum, tá ið farið varð til útróðrar, var vist at koma illveður.
Fóru huldumenn til útróðrar, var væntandi gott veður.
Sótu huldumenn við kíkaðari hettu, var ringt veður væntandi.
Fyrstu ferð, ið farið varð við nýggjum báti til útróðrar, "signaðu" teir hann. Tá ið komið var frá landi, varð báturin vendur tríggjar ferðir runt við sólini. Tað besta krovið, ið bátseigarin átti, varð havt við; formaðurin á bátinum býtti heim á ferðini krovið ímillum manningina. Tá teir vóru komnir aftur at landi, læt bátseigarin 2 pottar av brennivíni; fyrst varð skonkt til bátsskipanina so mikið, teir vildu hava, síðan til fólk, sum kom á støðna.
Krossur má setast á alt innanborðs á báti og skipi, sum verður brúkt til at fiska við, t.d. vaðkallar, tollar, vaðbein, súlur, kleppar og fiskikrubbur. (Heima seta tey eisini kross á trog og soðspønir o.a.m.)
Taka teir barlast í bát, skulu nakrir steinar liggja eftir á landi av teimum, ið bornir verða til hetta brúk, ella kemur ferðin ikki at gangast væl.
Hevur nakar ein stein um borð á skipi ell í báti, má steinurin ikki kastast út, tí so fer fiskieydnan við.
Tann, sum hevur drigið fiskin, skal sjálvur bløðga hann, ella missir hann eydnuna til at fáa meira.
Ein má ikki røra við ein annan, sum dregur fisk, ella má hann sleppa snørinum og fara eftir honum og geva honum eitt slag.
Sært tú útróðrarbát (ella annan bát), ikki skalt tú peika eftir honum, tí annars fer ikki at gangast honum væl.
Tá ein hevði agn og ikki vildi lata aðrar bátar fáa frá sær, misti hann eydnuna at fiska.
Meðan ið snørið rann niður, varð kjølvatnið oyst upp á borðini innan í bátinum.
Varð fyrsti fiskur mistur, ið kendur varð, varð hildið at vera óveiðiligt tann dagin.
Ikki skal ein lata seg úr nøkrum plaggi, meðan róð verður frá landi, tí tá verður andróður aftur.
Tá teir vildu hava seglbyr, varð okkurt útkastað tann vegin, teir vildu hava vindin frá.
Maður, sum legði niður sjógv, mátti hava rangvørga húgvu og sita á toftini.
Tá ein hevur lagt niður sjógv, má hann geva 3 kjøtbitar til  hvønn mannin á bátinum.
Tað má spýtast á agnið ella á snørissteinin, áðrenn ein kastar snørið.
Ikki skal siglast um reka, um gjørligt er.
Ikki mátti sigast reki á báti, uttan hann varð tikin.
Tá ein var farin í rein klæði og fiskaði væl, mátti hann ikki skifta skjótt.
Tekur fiskiskip akkerið inn, og tað kemur upp undir klússið, er tað dámligt fyri at fáa fisk.
Um ein hevur gloymt nakað eftir, tá ið hann fer til sjós, má ikki vendast aftur eftir tí.
Tá ið ein fer til sjós og hevur gloymt at siga farvæl, tá hann fer í bátin, má ikki farast aftur á land.
Tá ein stendur uppi á landi við bátin og tekur fisk upp úr honum ella annað, skal hann ikki kasta fiskin (ella annað)  tvørtur um bátin, men niður við sær - ella kann báturin einaferð koma at hvølvast.
 
Barnakona og børn.
 
Gongur barnakona seg ímóti einum, fær barnið merki.
Har sum barnakona er, má ikki lænast út úr húsinum.
Barnakona má ikki síggja blóð ella vera har, ið nakað er dripið.
Barnakona má ikki sleikja burtur av sneis, at barnið skal ikki fáa merki.
Barnakona má ikki fylgja líki, tí so verður okkurt við barninum; men binda tey eitt band um lívið innan fyri klæðini, so bilar ikki.
Kemur kuril á toy, sum eitt konufólk vindur, fer hon at eiga leysingabarn.
Barnakona má ikki koma inn til songarkonu.
Barnakona má ikki fáa sær av skarðaílati, ell verður nakað við barninum.
At vagga við tómari vøggu, har barnakona er í húsinum, boðar ikki gott fyri tí komandi barni.
Barnakona má ikki síggja kumpass, ella verða eyguni gigd í tí.
Ikki má nevnast barnsins navn fyri óviðkomandi, áðrenn tað er doypt, ella verður óeydna við tí.
Einki má berast út úr húsinum, fyrr enn barnið er doypt.
Tað barn, ið verður føtt fríggjadag, má eisini fáa navnið av degnum.
At geva barni úr ílati, sum hundur hevur slokt, skal vera frálíka gott fyri matarlyst.
Fyri at einki ilt skal ráma eitt vøggubarn, er gott at ganga 7 ferðir runt um húsið við sólini.
Tað er gott at leggja eggjørn í vøgguna - tað verjir móti óeydnu við barninum.
Fer mamman út frá barninum, eru góð ráð at leggja eina opna bíbil framman fyri tí.
Tá eitt lítið barn sýnist at vera skilagott, er mamman von at siga, at tað kann ikki liva, tí tað er so vitugt.
Gráta børn, tá tey verða doypt, skulu tey koma at hava gott mál.
 
Brúdleyp o. a.
 
Tann, ið er trúlovaður og tendrar í 2 træpinnar og heldur teir nær saman, - brenna teir tá inn  hvør ímóti øðrum, verða tey einislig.
Tann, sum vindur ljótar snældur og ger ljóta sátu, skal fáa ljóta konu.
Tvey sum eru trúlovað, skulu ikki geva hvørjum øðrum nakað sum er hvast, tí ella koma tey at skiljast.
Brúðarparið skuldi umfavna hvørt annað, áðrenn tey fóru í songina.
Var høgætt brúdleypsdagin, skuldi brúðarparsins fyrsta barn verða drongur, men var lágætt, varð tað genta.
Brakar í eldinum brúdleypsdagin, skal konan koma at gráta um mannin.
Tann, ið piðar illa bein, skal fáa ljót børn.
Børn máttu vera innkomin, áðrenn sólsett var.
Eingin, sum stóð í vøkstri, mátti ganga undir flættaðum ella bregdaðum bandi.
 
Velting.
 
Egg mátti leggjast í sáðkorn fyri at kornið, ið vaks upp av tí, kundi verða so fult sum eggið. Summi løgdu eisini knív í ílatið.
Skein sólin so leingi ein av hesum trimum døgunum: nýggjársdag, føstugangsdag ella pálmasunnudag, sum tað at bóndin saðlaði hestin, skuldi kornár verða.
Tá tey enda eina veltu, varð grivin ein krossur oman fyri hana, ella eisini varð fyrsti bókstavur eigararnar settur.
Tað, sum avleyp sáðnum, átti myldingarkonan at senda heim til foreldrini. Tað mátti, ið hvussu var, ikki brúkast hjá bóndanum.
Ikki var tað dámligt, at tey komu í ádamsskóm á veltu, tí tá skuldi veltan verða berlig um heystið.
 
Grind o.a.
 
Grind fer ikki undan landinum, eftir tað at kavin er komin.
Grind er væntandi, tá ið høggurslokkur rennir á land.
Tá grind kemur inn á hvalvág og kirkja er  har, mugu lúkurnar í torninum fara upp.
Prestur má ikki vera í báti innan fyri grind, ella fer hon út aftur.
Hvalvákn, ið liggur í botninum á báti, má venda frameftir, ella kemur tað ikki at gangast væl.
Ikki mátti ein kasta sær av vatni yvir borð í grindaferð, ella kavaði grindin.
Ikki má ein peika á eina grind.
 
Hoygging.
 
Tá tað ber so á, at tey, ið raka hoyggið, koma at standa áraka hvørt annað, og eitt kemur at verða aftaná av teimum, so skal hetta verða døgurðaleyst.
 
Seyður.
 
Tann, sum hevur flett ein feitan seyð, má ikki vaska sær, men turka sær upp í skinnið, so hann kann hava eydnuna við sær.
Tá ið flett varð, mátti ikki dyrnar upp frá tí, at hol varð gjørt á fótamørin, til tað var leyst á bringuni, ella fór ein deilur av tálgini á dyrnar.
Ikki skal harrógva havast til útróðrar.
Konubitan skal matmóðurin sjálv eta.
Bandið, sum veðragjólingurin varð bundin við um veturin, skal goymast til at binda hann í um heystið.
 
Neyt.
 
Tá tey loysa neyt, skal bandið fylgja við og básurin standa tómur í 12 dagar.
Tá tey yppa kálv, skkulu tey annaðhvørt rista kross í blóðið ella leggja 2 træpinnar í kross niður í tað (blóðið).
Tá ið tey høvdu etið kálv, vórðu beinini krógvaði, so tey ikki komu fyri ring eygu.
 
Hundar.
 
Hundarnir eiga trælabitan.
Tann, sum drekkur tíkamjólk, fer at duga at snodda sum hundur.
Langur hundur og mjáur er ringur at føða.
Lá hundur við høvdinum móti durunum, visti hann fong í.
Lá hundur við  halanum móti durunum, visti hann einki gott í.
 
Fuglar.
 
Fyrstu ferð høna verpur á hvørjum ári, kallast tað at loysa høvdið. Tá má klippast av velinum og svíðast afturí, og hon fær tað, ið kallað er seingjarmatur: smør og rísingrýn.
 
Huldufólk o. t.
 
Í Mikladali var tann skikkur, at eingin fór aftur á støðna tað kvøldið, eftir tað at allir bátar vóru afturkomnir.
Í Ritudali er ein lítil heyggjur, sum nevnist Ritudalsheyggjur, har liggja 2 steinar á honum. Tá ferðafólk kemur har fram við heygnum, leggja tey nøkur oyru undir annan steinin, sum huldufólk eiga, fyri at ferðin skal gangast væl.
Eingin mátti fara hvastleysur um bøgarðarnar, tí tá kundu huldumenninir einki gera.
Tá Hulda hevði tikið nakað, søgdu tey:
"Hulda, havt tú títt!
Eg vil hava mítt,
alt er betri enn mítt."
Tá kom tað straks aftur.
Tað má ikki sigast kvívur, men hvastið, hvar ið ein er staddur, fyri at Hulda einki skal kunna gera.
 
 Vættrar.
 
Tá løgur verður útstoyttur um kvøldið, skal tað siast: "Allar Guds vættrar, varið tykkum!"
Roykstovugólvið skal sópast um kvøldið, at vættrarnar ikki skuldu meiða seg, men gólvsópið mátti ikki koyrast út um kvøldið, men koyrast undir bonkin.
Hvørt kvøld varð mjólk stoytt í eina øðuskel og sett upp á bitan í fjósinum til vættrarnar.
Varð gjørt væl við vættrarnar, so var bara at seta kornstólpan við korni á kvørnina um kvøldið, so  var tað malið morgunin eftir.
Tá tey gjørdu ketilost, stoyttu tey eitt sindur av mjólkini niður í hvørt hornið av grúgvuni til at leska tær tystu, ið undir vóru.
Tey gomlu vóru von at syngja:
Lítla vættrakona,
hon pyntar seg,
so títt hon mól,
so títt hon sáldi,
tey søgdu hon gjørdi greyt,
áðrenn upp rann sól.
 
Gandur.
 
Góð ráð eru, at tann, ið ikki vil verða gandaður, skal fara í rangvørg klæði.
Fyri ikki at verða gandaður, lótu summi annan klaffin í buskunum seyma rangvørgan.
Tann, ið flytur nakað stórvegis burtur, má fyrst rista kross á tað fyri ikki at verða gandaður.
Tá ein stendur og starir at einum, sum dregur fisk á snøri, má hann, ið dregur, skunda sær at venda húgvuni við fyri ikki at verða gandaður.
 
Dreymur.
 
Mannfólk skal siga frá dreymi, men konufólk ikki, fyri at dreymurin ikki skal hava nakað at siga.
Summi skulu hava dreymmann.
Tan, sum um kvøldið tekur mold av einum leiði ella aðra kirkjugarðsmold og leggur hana undir koddan hjá sær, tá kemur um náttina tann ella ein av teimum deyðu at spyrja, hvat tey vilja, og fáa tey soleiðis alt at vita, tey ynskja.
 
Spírstunga.
 
Tá ein dregur dúgliga fisk og ein annar hevur orðið á honum, ið hvussu dúgliga hann dregur, má hann fara og spýta í snørið hjá honum, sum hevði hetta á orði.
Tá ein h evur havt øvundarorð ímóti einum, eru góð ráð at spýta straks ímóti ella aftan á honum.
Tá ein hevur spíristungu, hjálpir straks at siga: "Bannaður veri tú tunguleysur!"
Tað hjálpir at svara til ein, sum hevur spíristungu: "Tað verður, sum tú sigur."
Tá ið spírstunga er á kúgv, skal ein taka 3 høsnafjarðar, leggja  tær í kross og brenna tær og lata tær rúka upp í nøsina á kúnni, so skal kúgvin verða still.
Heldur maður, at grannin øvundar kúgv hansara, skal hann fara og royta ein sopp úr tvæveturjørð hjá tí, ið hann trýr hevur spírstungu, og geva kúnni.
 
Marra.
 
Tá ið ein leggur seg niður at sova, má hann venda hvønn skógvin sín vegin ella kann marra koma á ein um náttina.
 
Lík.
 
Tá ið lík stendur undir børu, má sálmabók leggjast á kistuna, og hon má verða løgd í kistuna og fara við líkinum í grøvina.
Tann, sum drekkur av potti, fær ikki doyð, fyrr enn potturin verður holvdur niður yvir hann.
Tann sum leggur seg í tóma song, veit lík í.
Líkkista má ikki setast niður á vøll, meðan tey bera líkið til gravar - tí annars skal hon vera so avbæra tung.
Tá lík varð ført frá einari bygd til kirkjuna, vendi báturin 3 ferðir runt við líkinum - fyri at siga farvæl, at einki skal koma skjótt aftaná.
Tá ein drápsmaður kemur í eygsýni av tí líkinum, hann hevur forkomið, fer tað aftur at bløða.
Tá ið lík verðkur borið til gravar, má tað fyrst berast runt um kirkjuna við sólini, og summastaðni varð tað eisini borið runt um grøvina, áðrenn tað kundi verða sett niður í hana, ella fylgdi eitt annað skjótt eftir.
Øll, sum fylgdu líki til gravar, løgdu hondina á kistuna, áðrenn hon varð sett í grøvina. Mannfólkið tók tá eisini húgvuna av høvdinum fyri at siga tí deyða farvæl, so tað ikki kom at ganga aftur til teirra.
 
Feigd.
 
Tá klokkuljóð kemur fyri oyruni á einum, merkir tað feigd.
Tá svala flýgur við húsini, boðar hon fyri feigd.
Tá kráka boðar yvir einum húsi, verður tað gjarna fyri feigd í húsinum.
Tá likka flýgur fram við vindeyganum á einum húsi, er tað fyri feigd har.
Tað fløðir fyri tí feiga.
 
Fluga.
 
Tá fluga syngur fyri vinstra oyra, boða hon ikki gott, men syngur hon fyri høgra oyra, hevur hon gott at siga.
Tá tað skurrar fyri vinstra oyra, verður einki gott at hoyra, men er tað fyri høgra oyra, verður okkurt gott at frætta.
 
Mánin.
 
Tá tey síggja mánan fyrstu ferð eftir tendring við einum í hondini, so skal tað vera tað arbeiðið, ið hann kemur at hava í tí sólini.
Tann, sum hevur hendur í buksunum ella hendur í favn fyrstu ferð, hann sær mánan eftir tendring, hann skal verða sjúkur.
Tað verður ikki veiðsól hjá honum, ið nevnir mánan við røttum navni í staðin fyri náttsól.
 
Ymist.
 
Ein skuldi ongantíð hava nógv á orði. Fjallmaður, ið nevndi um bráðasótt á rættini, varð átalaður av hagamanninum.
Tá ein hevur nógv á orði, má sláast upp undir borðið, so missir tað maktina.
Tá ið børn missa tonn, skuldi ull ballast um hana, og potast niður í øskuna ella í jørðina.
Skinn mátti ikki heingjast upp at rota um jólini, tí so varð okkurt óhapp.
Tá hanin gelur fyri durunum, koma fremmand.
Tá kráka flýgur fyri vindeyganum, koma fremmand.
Njósar ein, meðan hon knoðar, skulu fremmand eta av tí drýli,  hon knoðar.
Ikki mátti ein sópa gólv, so at tað kom á fólk, tí fólk mátti ikki sópast út.
Tá tey lótu av sodni, vildu tey ikki nevna kveistur, men kvinus, og ikki mátti heldur nevnast klovi.
Kráka skal um kvøldið nevnast fjatla.
Tann, ið letur seg í høgra bein fyrst, verður ikki fyri óhappi  tann dagin.
Vinarbandið skal bresta, tá tú gevur vini tínum kvív ella annað eggjarn.
Histi kemur av, at onkur snakkar ella hugsar um hann.
Tann, ið finnur smæru við fýra bløðum, skal kunna fáa trý ynski.
Tann, sum er sjúkur av gulusótt ella líknandi sjúku og drekkur av vatni, sum arvagull hevur ligið í, verður frískur.
Tarvur skal hava sjey manns vit og tólv manns styrki.
Tá ið ein fyrstu ferð fer inn í eitt nýtt hús, má hann fyrst ganga rangvørgt við sólini runt um húsið.
Tá ið ein bítur seg í tunguna, meðan hann etur, tá er tann fyrsti, ið inn kemur, svangur.
Kona, sum seymar uppi á manninum, skal ikki nevna hann við røttum navni.
Eingin Sigmundur í Føroyum skal varða gamalur.
Lekidømi er í kelduvatni, sum rennur í eystan, og í hundstungu.
Tá ið ferðafólk komu til eina bygd og hundar var tað fyrsta, ið hoyrdist, skuldu tey fáa góðan blíðskap, men hoyrdist hanin fyrst, var blíðskapurin ikki stórur.
Sær ein fyrst ferð ternu í tí árinum við tøðleypi á nakkanum, kemur hann at bróta leypin.
Tá ið klandur er um marknará, má ein ikki drekka úr henni, tí so verður  honum óhapp fyri.
Tann, ið spýtur í eld, fær tunguband.
Tá tvey turka sær í senn í sama handklæði, grætur illimaður.
Tá ein hevur haka í báti, má grevið venda frameftir.
Ókunnugt fólk mátti ikki koyrast út, tá ið stakkalastjørnan var uppkomin.
Smádrongur skal eta av fiskaugga fyri at verða sterkur.
Tá tey spæla kort og ein hevur tvey eftir og ikki veit hvørt av teimum, ið hann skal kasta, so skulu tey leggjast á borðkantin og sláast á tey við sløttum lógva; tað, ið tá fer longst, skal tveitast.
Tað var skikkur, at tá fríggjari kom til eina gentu, varð fyrstu ferð, hann varð settur til borðs, lagt hálsur og háryggur fyri hann, og hann skuldi so bróta tey bæði stykkini sundur ímillum hendurnar, tá fekkst at síggja, hvat  hann dugdi.
Eingin mátti murrra, tí so kom illimaður har murrandi.
Eingin mátti sita við báðum hondum upp undir kinn, tí tá líknaði hann illamanni.
Skríður einum í lógva, skuldi hann koma til at fara at rógva.
Skreið einum í enda, skuldi hann verða flongdur.
Tann, sum kleimdi flugu millum fingrarnar, kom at svølla, og tann, sum kroysti maðk, fekk kartnagl.
Eingin má siga prestur á báti, men hin hálshvíti.
Tá høna gelur, gelur ikki hani, sum er í tí høsnaflokki.
Tá hani verpur, klekir hann eggið í 24  tímar.
Tá ein kemur í eitt fremmand hús, og hann vil koma aftur har, skal hann leggja nakað eftir.
Tann, sum hevur kambfjaðrar, skal skera ein bita innan úr einum tjógvi og gníggja h ann í kambfjøðrina og grava hann so niður.
Tann, sum vil sleppa frá kambfjøðrum, skal taka ein tráð og leggja hann um kambfjøðrina og so knýta knút á hann og grava niður í jørðina.
Aðrir siga, at tað skal vera skjótari at fáa kambfjøður burtur við at skera ein bita av einum nýdripnum kálvi, drepa bitan niður í blóðið, gníggja so kambfjøðrina við honum og grava bitan niður.
 
 
Kelda: A. Weihe í Varðanum 12. bind frá 1932