Seyðamaðurin á Sondum

 

Leggið nú hvør sítt høvur í blot,

meðan eg sigi frá søgum,

hvat ið skeddi í fornu tíð,

úti í gomlum døgum.

 

Niðurlag: Tøkum lætt her í lundum,

                 leikum vára menn,

                 lat vera dans, svein falla.

 

Stígið nú so lættliga

og havið gott stig,

meðan eg kvøði um seyðamannin

og huldukonu við.

 

Tað skuldi vera í fornu tíð,

vilja tit mær trúgva,

norði á fjøllum við Húsagjógv,

har mundi ein hulda búgva.

 

Ein onnur búði við Tormannsgjógv,

systrar vóru tvá,

tær vóru klæddar í skarlak

líka niður á tá.

 

Tær vóru klæddar í skarlak

líka niður á skó,

tann hjá henni við Húsagjógv

var reyður eins og blóð.

 

Seyðamaðurin á Sondum

er víða gitin í Norðum,

rætt sum reysti Rólant jall,

ið gitin var í forðum.

 

Hann røktaði alla Sandavágssíðu

bæði við gleði og gavni,

hann var av mongum manni gitin,

men ikki nevndur á navni.

 

Tað var um ein árla morgun,

sólin skein so víða,

lystir honum seyðamanni

norð á fjøll at ríða.

 

Tað var um ein árla morgun,

sólin skein á vøll,

lystir honum seyðamanni

at ríða norð á fjøll.

 

Sólin skein so víða um vegir

yvir hvørjum tindi,

saðlaði hann hestin skjótt og brátt

í tí sama sinni.

 

Setti hann seg á hestin,

ið mundi tær gøtur kenna,

pryglaði hann við hirðastavi,

so dugliga mundi hann renna.

 

Tað var um ein árla morgun,

sólin skein so víða,

lystir henni huldukonu

at sóla stakkin fríða.

 

Hon legði hann á ta penu mark,

har sum sólin stóð á,

vakurt var síggja,

fagur litur bar á.

 

Vakurt var at síggja,

fagur litur bar á,

perlurnar av reyðagulli

í bringuni mundu stá.

 

Seyðamaðurin á Sondum,

hann reið gjøgnum Fjallalíð,

tá sá hann tær perlurnar,

ið stakkinum glinsaðu í.

 

Seyðamaðurin á Sondum

hugsar so við sær:

“Eg skal henda reyða kjóla

bera heim við mær.”

 

Seyðamaðurin á Sondum

vendi hestinum tá

beint har ímóti,

sum stakkurin lá.

 

Hann ballaði hann so tilsaman

av tí reyða skarlak,

síðani legði hann hann

upp á hestsins bak.

 

Síðani legði hann hann

upp á sín góða hest,

vendi so tilbaka heim

og reið, sum hann kundi best.

 

Huldukonan við eldin situr,

sær hon, sólin skínur:

“Eg skal út á hellu fara

at venda stakki mínum.”

 

Tá ið hon kom á helluna,

tá var stakkurin burt,

skar hon saman tennir

og snerkti við skort.

 

Hon tók tá til at ganda

og tað við sterkum rúnum,

skimast runt um Fjallalíð

við sínum eygum brúnum.

 

Rópar hon yvir í Tormannsgjógv

til systur sína tá:

“Seyðamaðurin á Sondum

stjól mær stakkin frá!

 

Systir, systir stíg í stórum,

kannst tú mannin ná!

Seyðamaðurin á Sondum

stjól mær stakkin frá!”

 

Svaraði aftur í Tormannsgjógv

so huldisligani:

“Eg eri lamin í báðum beinum,

einki orki eg.

 

Gakk tú tað, ið tú kann best,

eg kann einki gera!

Eg eri lamin í báðum beinum,

eg kann meg illa nera.”

 

Huldukonan við Húsagjógv

tók so til at ganga,

ginaði langt og gleivaði breitt,

ætlaði mann at fanga.

 

Seyðamaðurin á Sondum

ríður alt hann orkar,

hoyrir hann, at huldukonan

aftan á sær snorkar.

 

Eingin fuglur var so skjótur,

hvørki á sjógv ella landi,

sum tann hestur hjá seyðamanni

eftir Vatnsoyrarsandi.

 

Hestur var móður,

hóast hann leyð av grið,

nakað so tyngdi hann

stakkurin við.

 

Hesturin var móður

og leyp for uttan ekka;

tá ið hann kom í Vatnsbrekku,

tá legði hann seg at drekka.

 

Tá ið hann hevði drukkið

eina so lítla stund,

tá kom hon í Vatnsoyrar

eftir tí grønu lund.

 

Hugsaði hann við sjálvum sær:

Her er ikki at dvøla!

Tá kom hon at heimaru Gjógv

aftan á honum í hølum.

 

Seyðamaðurin á Sondum,

hann vendi hestinum frá:

“Hetta skal kallast

Sálarbótsá!”

 

Seyðamaðurin á Sondum,

hann vendi hestinum snart:

“Tungt er at ríða

móti brekkuni hart.”

 

Hesturin í helluna

fótin steig so fast,

at hóvsporið í helluni

enn á døgum sæst.

 

Vegurin er langur,

tað kann einhvør vita:

ríða norðan av Fjøllum

stóran mann at flyta.

 

Hesturin var reyður,

sum seyðamaður átti,

sveittin rann úr hvørjum hári,

var svartur sum ein pottur.

 

Tá ið hann kom at Føstuvarða,

var hann stívur í lørum;

tá kom hon og stunandi,

hon stóð upp fyri Vørðum.

 

Tá ið hann kom í Mosagerði,

nakað nærkaðist tá,

ikki meir enn eina

reipslongd ífrá.

 

Bannað verið huldukona,

enn hon dugliga gekk,

tá ið hon koma á Giljarætt,

hon aftur mannin fekk.

 

Seyðamaðurin reið so skjótt,

at hann fekk ikki tala,

tá ið hann reið um ósan,

hon tók um hestsins hala.

 

Seyðamaðurin á Sondum,

hann um ósan reið,

huldukonan um halan fekk

og hann úr hestinum sleit.

 

Kastaði hann seg av hestinum

inn um kirkjugarð,

ólukkutíð! at stakkurin

kom fastur har.

 

Kastaði hann seg av hestinum

mangt var honum til mein,

ólukkutíð! at stakkurin

kom fastur um ein stein.

 

“Pakka teg nú burtur,

tí satanst ónda trøll!

Her er Gud og kirkjan,

trífoldigheitin øll”

 

Pakka eg nú burtur!

tað sigi eg for vist,

her stendur hann uppmálaður

tann Harra Krist!”

Bardust tey um kirkjugarð,

so illa tað til gekk,

hann fekk aðra ermuna,

hon skerdan bilin fekk.

 

Mess`akkulin í Sandavágskirkju,

sigst í hesum tátti,

var onnur erman av kjólanum,

sum huldukonan átti:

 

Mess`akkulin í Sandavágskirkju,

sigst í hesum kvæði,

rárt er at finna

sovorðið skarlaksklæði.

 

Rárt er at finna

eitt sovorðið skarlak,

ein gullbroderaður krossur

stendur í hans bak.

 

 

Kvæði er yrkt av Joen Niclasen, nevndur Jógvan í Lon, f. 1821 í Miðvági, d. 1852 og Johannes Mikkelsen, nevndur Jóannes hjá Mikkjali, f. 1824 í Húsi í Miðvági, d. 1850, sum vóru systkinabørn og vinmenn.

Uppskriftin er eftir Jakob Jakobsen (Ludvík á Steig kvað fyri honum) og Heina Haraldsen í Miðvági.