Búnaðarstevnulógin

L. nr. 84 frá 31.03.1926 fyri Føroyar um búnaðarstevnur, sum broytt við Ll. nr. 110 frá 29.06.1995

§ 1. Yvirbúnaðarstevnan fyri Føroyar eru sorinskrivarin sum formaður og 4 aðrir limir. Hesir verða valdir fyri hvørt mál sær (ella tá fleiri mál skulu viðgerast samstundis fyri hesi mál saman) ímillum 12 av landstýrinum eftir lutfalsvalháttinum valdu búnaðarstevnulimum, sum skulu vera myndugir, hava gott orð á sær, álítandi, í Føroyum búgvandi menn, sum hava heimarætt. Teir verða valdir fyri 6 ár í senn. Afturval kann fara fram. Tann, sum hevur fylt 60 ár, kann bera seg undan at taka við vali; søkir annars nakar um at sleppa undan, ger landsstýrið av, um umsókn hansara eigur at eftirlíkast.

§ 2. Búnaðarstevnan fyri hvørja sýslu eru sýslumaðurin sum formaður og 2 aðrir limir. Hesir verða valdir fyri hvørt mál sær (ella, um fleiri mál skulu viðgerast samstundis, fyri hesi mál saman) ímillum 6 av landsstýrinum eftir lutfalsvalháttinum valdu búnaðarstevnulimum, sum skulu vera myndugir, hava gott orð á sær, álítandi, í sýsluni búgvandi menn, sum hava heimarætt. Um starvstíð teirra, um afturval og um undantøku at taka við vali galda tær í § 1 nevndu reglur.

§ 3. Teir av landsstýrinum valdu yvirbúnaðarstevnu- og búnaðarstevnulimir skulu, beinanvegin valið er fráboðað teimum, senda landsstýrinum eina skrivliga, hátíðarliga váttan um, at teir eftir besta førimuni óvildarliga vilja útinna starv teirra. Løgmálaráðharrin ásetir, hvussu váttanin verður orðað.

§ 4. Í hvørjum førum formaðurin ella hinir limirnir í stevnuni skulu ella kunnu fara úr málsviðgerðini vegna persónlig viðurskifti til málið ella partar í tí, ger avvarðandi stevna av eftir reglunum um ógegni dómara í kapitli 5 í Lov om Rettens Pleje af 11. April 1916, sbr. Lov for Færøerne Nr. 164 af 4. Juni 1924.

§ 5. Tann, sum vil hava eitt mál lagt fyri búnaðarstevnuna skal senda skrivliga umsókn um hetta til sýslumannin, sum eftir áheitan veitir váttan um hetta. Sýslumaður velur síðan so langt sum til ber í røð, 2 av búnaðarstevnulimunum í sýsluni at taka við í stevnuni. Berst nøkrum av teimum soleiðis valdu frá, verður ein annar av stevnulimunum valdur í staðin á sama hátt. Berst fleiri enn 4 av búnaðarstevnulimunum frá, greiðir sýslumaður amtmanninum frá hesum, sum velur ímillum stevnulimirnar í eini aðrari av honum ásettari sýslu 1 ella 2 limir at taka við í stevnuni. Sýslumaðurin ásetir tínæst eftir avtalu við hinar limirnar í stevnuni virkisskránna og setir upp stevnuboð til hetta við fráboðan um tíð og stað fyri málsviðgerðini; hendan eigur altíð at skipast í teirri bygd, sum er málinum næst.

Er tað ein á grannastevnu tikin avgerð, ið verður kærd hægri, skal áheitanin vera send inn í seinasta lagi 8 vikur eftir tann dag, sum avgerðin er samtykt.

§ 6. Stevnuboðini skal málskrevjarin við í minsta lagi 14 daga varningi kunngera samsvarandi Lov nr. 59 af 1. April 1912 for Færøerne Om Ophævelse af Kundgørelse ved Kirkestævne m.m. og, um stevnan heldur tað vera neyðugt, eisini við uppslagi á annan hátt enn í lógini ásett eftir tí av sýslumanninum um hetta í stevnuboðunum givnu leiðbeining. Serliga fráboðan um málsviðgerðina skal sýslumaðurin harafturat geva landfútanum í teimum førum, har ið samtykki hjá góðsstjórnini eftir galdandi reglum skal umbiðast.

Berst stevnuni frá at møta tann í stevnuboðunum ásetta dagin, skal málið viðgerast á tí í stevnuboðunum nevnda staði skjótast til ber; sýslumaðurin skal geva stevnuboð til nýggjan fund, og hesi stevnuboð skulu kunngerast eftir reglunum í 1 sta stykki við í minsta lagi kvøldarvarningi. Sami háttur skal nýtast, um málið seinni verður freistað, uttan at stevnufundurin kann fara fram sum ásett

§ 7. Tá ið stevnan er sett, eigur hon so langt sum til ber uttan íhald at halda fram við málsviðgerðini, til allar neyðugar upplýsingar eru útvegaðar, serstakliga við at hoyra partarnar og, um neyðugt, at fara um á staðnum.

Verður tað hildið neyðugt at fáa vitnisfrágreiðingar, setir sýslumaðurin eftir samráðing við avvarðandi partar stevnuboð, sum týðiliga lýsa trætumálið. Sýslumaðurin ásetir skotbráið og tekur sær av at vitnir og partar verða kunnað um stevnuboðini; partarnir kunnu verða kunnaðir við uppslagi í tí ella teimum avvarðandi bygdini eftir tí í § 6 ásetta hátti. Vitnir, sum búgva ella eru stødd í Føroyum, hava skyldu at møta fram á tí staði, har ið stevnan verður hildin. Partarnir kunnu føra fram onnur vitnir enn tey, sum sýslumaðurin hevur boðsent.

Stevnan kann eisini, um so er, at hon heldur tað vera neyðugt, boðsenda serkøna hjálp.

Stevnan eigur at royna at fáa semju partanna millum. Vísir semingsroyndin seg at vera nyttuleys, verður málið tikið upp til úrskurðar, sum verður gjørdur innan 6 vikur eftir upptøkuna, við tað at partarnir samstundis við upptøkuna, so langt sum til ber, verða kunnaðir um tíð og stað fyri úrskurðaravgerðini. Er fráboðan ikki givin við upptøkuni, eigur sýslumaðurin, so skjótt sum til ber, eftir úrskurðaravgerðina at kunngera orðing tess eftir tí í § 6 ásetta hátti.

§ 8. Er nakar av pørtunum misnøgdur við úrskurðin hjá búnaðarstevnuni, eigur hann fullan rætt innan 3 mánaðar eftir avgerðina at kæra inn fyri yvirbúnaðarstevnuna. Tá ið 3 mánaðir er lidnir, kann hægri kæra ikki fara fram uttan uppreisnarloyvi, sum amtmaðurin játtar, men bert tá ið tann avvarðandi ber fram eina nøktandi orsøk fyri, at kæran ikki í rættari tíð er sett í verk, og at tað ikki er liðin longri tíð enn 6 mánaðir frá úrskurðaravgerðini. Fyri hesa játtan, ið verður gjørd skrivlig verður einki gjald latið

§ 9. Umsókn um kæru verður latin inn skrivliga, saman við lýsing av tí, ið er farið fram á búnaðarstevnuni, til sorinskrivaran sum síðan, eftir at hava givið váttan um, at kæra er umbiðin, so langt, sum til ber, í røð velur 4 yvirbúnaðarstevnulimir at taka við í yvirbúnaðarstevnuni og syrgir fyri, at tey fyri búnaðarstevnuna framløgdu upprunaskjøl vera send yvirbúnaðarstevnuni. Berst nøkrum av teimum soleiðis valdu frá, verður ein annar yvirbúnaðarstevnulimur valdur í staðin á sama hátt. Sorinskrivarin setir tínæst upp eftir avtalu við hinar limirnar stevnuboð til yvirbúnaðarstevnuna. Stevnuboðini verða send tí kærandi at kunngera samsvarandi reglunum í § 6.

§ 10. Annars verður farið fram viðvíkjandi málsins viðgerð, upptøku og úrskurði hjá yvirbúnaðarstevnuni eftir somu reglum sum hjá búnaðarstevnuni, sbr. § 7, sum við tí verður sagt, at partarnir ikki hava skyldu at leggja fram støðukort fyri yvirbúnaðarstevnuna, hvørs limir harafturímóti, tá ið biðið verður um tað, ella málið eftir teirra egnu meting krevur tað, skal fara um á staðnum. Partarnir kunnu fyri yvirbúnaðarstevnuna leggja fram nýggj prógv og føra fram nýggj vitnir. 

§ 11. Úrskurðirnir hjá yvirbúnaðarstevnuni eru endaligir. Tó eigur tann parturin, ið vil kæra um, at yvirbúnaðarstevnan hevur gjørt av spurningar, sum liggja uttanfyri málsøkið hjá yvirbúnaðarstevnuni, ella víst frá sær mál, ið liggja innanfyri málsøki tess, fullan rætt innan 4 mánaðar aftaná úrskurðaravgerðina at kæra hesa inn fyri hægsta rætt, sum tá einans kann gera av, um yvirbúnaðarstevnan hevur verið heimilað ella ikki, og eftir umstøðunum heilt ella fyri ein part at ógilda úrskurðin og at vísa málið burtur frá ella vísa tað til búnaðarstevnuna, men annars ikki fara í holt við málsins veruleika

§ 12. Heldur búnaðar- ella yvirbúnaðarstevnan, aftaná at málið er tikið upp til, úrskurðar, at onkur upplýsing vantar, kann hon av nýggjum viðgera málið og kalla partarnar inn, so sum eisini eigur at vera gjørt, um tað skuldi víst seg, at tað við innkæru og viðgerð av málinum eru tílík formlig brek uppi í, at málið ikki kann dømast.

§ 13. Limirnir í búnaðarstevnuni og yvirbúnaðarstevnuni eiga frían flutning og dagpening eftir gjøllari reglum hjá løgmálaráðharranum. Vitnir eiga samsýning samsvarandi punkt 42 í Lov nr. 164 af 4. Juni 1924. Boðsend serkøn eiga umframt frían flutning eina samsýning, sum stevnan ásetir støddina á

§ 14. Áðrenn formaðurin í búnaðarstevnuni ella yvirbúnaðarstevnuni setur upp stevnuboð til tann ella teir dómsklagaðu ella til vitnir, kann hann krevja, at málskrevjarin setur sum trygd eftir hansara meting nóg stóra peningaupphædd til fulnað fyri tær í § 13 nevndu útreiðslur ella aðrar sakarmálskostnaðir. Í úrskurðinum verður ásett av hvørjum og í hvønn mun sakarmálskostnaðirnir skulu rindast.

Av tí samsýning, sum limir í búnaðarstevnuni ella í yvirbúnaðarstevnuni og eisini vitnir eiga, skal tann partur, ið teir eiga fyri at vera heiman út inn ta tíð, sjálv málsviðgerðin varar, býtast javnt eftir markatali millum allar áhugaðar í málinum

§ 15. Verður tað í úrskurðinum álagt nøkrum av pørtunum at bera sakarmálskostnaðir ella aðrar peningaupphæddir, skal tað í úrskurðinum ásetast ein frá hesi avgerð roknaður hóskandi gjaldskái, sum, tá ið hesin er úti, við vanligari úrskrift av úrskurðinum kunna heintast inn við fíggjarúttøku á vanligan hátt. Tær í § 13 nevndu samsýningar og ferðaútreiðslur kunnu heintast inn við panting.

Verður tað álagt nøkrum av pørtunum at gera nakað, skal tað í úrskurðinum gerast av um tann tvingsil, ið skal nýtast fyri at fáa tað gjørt, og eisini tann skáa eftir úrskurðaravgerðina, áðrenn nær tað skal henda. Er tað har eftir gjørt av, at sýslumaðurin skal skipa fyri einum verkevni í einum fela - sum altíð skal ásetast, har ið úrskurðurin snýr seg um at seta í verk eina útskifting ella samanlegging - skal avvarðandi partur venda sær til sýslumannin við úrskrift av úrskurðinum. Sýslumaðurin skal tínæst, so skjótt sum til ber, seta málsviðgerðina í verk, aftaná fyrst at hava kunngjørt hesa við 14 daga varningi eftir reglunum í § 6. Sýslumaðurin eigur dagpening eftir reglunum hjá løgmálaráðharranum fyri ta tíð, málsviðgerðin ger tað neyðugt hjá honum at vera heiman, og eisini frían flutning. Hesar útreiðslur eins væl og útreiðslan til tað neyðugu hjáhjálp, verður býtt javnt eftir markatali millum allar áhugaðar í málinum og kann heintast inn við panting.

§ 16. Tær neyðugu gerðabøkurnar til nýtslu hjá búnaðarstevnunum og yvirbúnaðarstevnuni verða útvegaðar uppá amtslutabýtisgrunnin og góðkendar av amtmanninum. Fyri úrskriftir og skjalalýsingar av stevnuviðgerðum verður goldið gjald sum fyri samsvarandi úrskriftir úr rættarbókum og frágreiðing um rættarmál

§ 17. Amtmaðurin kann ájátta einum parti, hvørs trongstøða og manslæti í samband við týdningin og undirstøðuna í málinum elvir til tess, undantøku at rinda allar ella ein part av teimum útreiðslum, ið liggja á honum, av málsviðgerðini eins væl í búnaðarstevnuni og í yvirbúnaðarstevnuni, soleiðis at upphæddin verður goldin sum forskot úr amtslutabýtisgrunninum. Ríkiskassin endurrindar amtslutabýtisgrunninum helvtina av hesum útreiðslum.

§ 18. Henda lóg fær gildi tann 1. apríl 1927. Frá sama degi fer úr gildi Lov om Oprettelse af Landvæsenskommissioner paa Færøerne af 1. April 1891.

Framvegis standa tó fyribils við tær higartil galdandi relgur um hvørji mál eiga at viðgerast á búnaðarstevnum.

Umsetingin hevur ikki lógagildi, tí hon er ikki samtykt av løgtinginum og staðfest og kunngjørd av løgmanni. Umsetingina hevur Dánjal J. Bærentsen frv,. landsdjóralækni gjørt.