Bardagin í Mannafelsdali

Í Akrabyrgi við Sumba høvdu nakrir Frísar bústað sunnast í Suðuroy. Tá ið sóttin svarta kom til Suðuroyar, doyðu øll Frísahúsini út; - tó slapp eitt undan sjúkuni, og kallast bóndin í tí “bóndi í Akrabyrgi”. Hann var viðgitin maður fyri styrki og átti átta prúðar og reystar synir.

Um somu tíð hesin bóndi livdi, er sagt, at grundvøllurin var lagdur til kirkjubømúrin, sum stendur enn í Kirkjubø í Streymoy. Bispurin, sum tá sat í Kirkjubø, kallaðist Mús, sum tó mundi vera eyknevni. Hann píndi stórar skattir út av Føroyingum at fáa kirkjuna bygda sum prýðiligast: - hetta líkaði øllum illa, og allir ið búðu fyri sunnan Hórisgøtu (í Suðurstreymoy, Sandoy, Skúvoy og Suðuroy), synjaðu fyri at geva skattin og bundu felag sín ámillum at halda móti bispinum. Men bispurin fekk allar norðanmenninar at halda við sær ímóti hinum. Norðanmenninir skuldu koman saman í Norðstreymoy og samla lið fyri at herja á hinar og kúga teir undir biskupin; men tá ið sunnanmenn fingu njósn av hesum, tóku teir seg eisini saman í flokk og fóru sum skjótast norður í móti teimum.

Í Mannafelsdali, sum er norðan fyri Kaldbaksbotn, møttust herirnir og ruku saman í bardaga.

Sunnanmenninir vóru við undirlutan og máttu víkja; har varð stórt mannfall; í dalinum síggjast enn mangir heyggir, hvar teir sigast at vera grivnir, sum fingu bana í hesum bardaganum; grasið er reytt, og er tað sagt at vera komið av blóðinum, sum har fleyt.

Fyri norðan dalin stendur ein stórur steinur, sum kallast “Brynjumannaborð”, og tað er søgn, at hann hevur fingið navn av tí, at norðanmenninir hildu sigursveitslu har, tá ið sunnanmenninir flýddu. Omaná hesum klettinum liggur ein steinur, sum norðanmenninir høvdu til hav; hann, ið ikki var mentur at hevja steinin upp frá undirlagnum, slapp ikki við hinum í bardagan.

Árið eftir komu sunnanmenninir aftur at hevna henda ósigur, teir høvdu haft. Tá stóð stríðið í dalinum við bygdina í Kollafirði, og nú fingu sunnanmenn sigur.

Teir høvdu fingið bóndan í Akrabyrgi og synir hansara at vera oddamenn og ganga fremstir í bardaganum. Tvey víkingaskip, sum høvdu verið fyri sunnan, høvdu teir fingið at hjálpa sær, og tey vóru komin norður at herja og ræna víða hvar í bygdunum fyri norðan; tí sluppu mangir av norðanmonnunum ikki heiman, av tí teir tordu ikki lata konufólkið verða einsamalt heima, meðan hesum hernaðinum var at kvíða fyri.

So bar til hesa ferðina, at sunnanmenn vunnu sigur av hinum partinum og drupu nógv fólk.

Bispurin mátti flýggja undan og slapp heilbjargin til Kirkjubøar á bispasetrið, men sunnanmenninir vildu ikki skiljast sundur, fyrrenn teir høvdu fingið bispin dripnan, og fóru tí eftir honum. Tó tordi eingin at bróta dyr at fara inn at leggja hendur á hann, tí allir bóru teir ótta fyri at verða settir í bann av pávanum, og tí fingu teir bóndan í Akrabyrgi, sum var heiðin, at drepa hann. Hann stóð úti og rópaði inn í stovuna: “er hin rodni Mús við hús?” Bispurin svarar:

“Nú situr Mús at kvøldmáltíð við borði,
hann firraðist ei fyri mætari manni í norðri,
men viti tú Belsmaðurin reiði,
at Mús vil matnáðir eiga!”

Bispurin fór tá upp frá borði, læt seg í bispabúnaðin og slapp upp á kirkjumúrin við øxi í hendi at verja seg við har. Akrabergsbóndin og synir hansara toru ikki at søkja honum har, tí at hann hevði vápn, og múrurin var vígdur. Tó lovaðu teir, at hann skuldi ikki sleppa og vóru tí standandi undir múrinum at forða honum at koma oman aftur av honum, fyrrenn hann gavst sjálvur.

Í tríggjar nætur og dagar helt so hetta við; men tá ið triði dagurin var liðin at kvøldi, fell bispurin í óvit av svongd og tosta og datt út av múrinum niður á jørðina; hann raknaði tó við av fallinum, men tá varð hann strax dripin av bóndanum.

Tá ið bóndin í Akrabyrgi var deyður, settu synir hansara búgv í Sumba og vóru kristnaðir.

Kelda: Færøsk Anthologi ved V. U. Hammershaimb l, síða 379-381.