Stólurin

Stólurin er triði hægsti staður á Nólsoynni. Søgn er, at har skuldi vera dómstólur í gamlari tíð; tey gomlu søgdu altíð uppi á Vassastóli ella Hvassastóli. Staðurin hevði fingið navnið á tann hátt, at har skuldu hvassastu dómar falla (deyðsdómar). Síðani er víðari frásøgn, at kundi tann maður, ið varð dømdur til deyðan á Stólinum, renna út eftir oynni gjøgnum mangar og ringar meinbogar og sleppa í Farsælagjógv, var hann fríur. Farsælagjógv er ein stór gjógv – okkurt um tveir fjórðinar ytri enn Stólurin – ið sker seg inn í eggina eystanfyri á oynni og gongur vestur ímóti Skúvafjalli. Frá Stólinum og út í gjónna – beina leið – eru tríggir staðir at nevna, fyrst Knúkur, síðani Melin og so Skákið; tá nú tann dømdi byrjaði at renna, kemur hann fyrst til Knúk, har fyrsti dystur stóð, síðani til Melina, har eisini nakað gekk fyri seg, sum eg ikki kann greiða frá, so kemur hann til Skákið,  har fimm ella sjey manns skuldu royna at fanga hann (skáka hann av); kundi hann nú sleppa um Skákið og í gjónna, so var hann fríur. (Skákið er ein dalur, ið byrjar, fyrst ið ein fer niður av Melini, og verður heldur tungur og brattur upp aftur móti gjónni). Men varð hann tikin í Skákinum, so varð hann borin heim aftur á Stólin, og mátti har taka krosstræið á bakið og síðani ganga oman Krossmannastíggj og oman á Kross, har hann varð krossfestur. (Henda gøtan er beinrend frá Stólinum og oman á Kross). Sálin á slíkum manni slapp ikki til sín rætta stað, men fór undir Dulstein, har hon varð duld fyri alla tíð. (Dulsteinur er stórur steinur, ið stendur tætt við Kross). Summi av teim gomlu søgdu, at steinurin skuldi bara dylja yvir tí, sum gekk fyri seg á Krossi. Søgn er, at eingin mátti nerta við Dulstein; tann, ið nart við hann, gekk ikki av árinum.

Hetta er ein søgn um Stólin.

Ein onnur søgn er soleiðis, at tá menn fóru til dóms niðan á Stól, so gingu teir niðan á Kross fyrst, har teir fullu á knæ og ristu kross fyri seg, síðani gingu teir niðan Krossmannastíggj beinan vegin til Stólin.

Ein søgn er um Skákið, at teir fimm ella sjey skuldu royna at stinga tann dømda niður og ikki fanga hann.

 

Kelda: Poul Nolsøe í Varðanum nr. 12 frá 1932.