Húsfrúgvin í Húsavík

Ein olmusssugenta, sum nevnist Sissal (Cesilia), var á sinni í Skúvoy; hon hevði tilhald hjá einum bónda har. Sum eitt vesalavætti lá hon undir kvørnini í spjørrum um næturnar; um dagarnar var hon sett burtur í haga at ansa eftir neytum, at tey skuldu ikki koma í óføri ella detta oman fyri bakka.

Ein dagin, ið hon sat hjá neytum, kom tyngd á hana, og hon sovnaði, sum hon sat, og kom til at liggja fram eftir grúgvu. Í dreymum hoyrdi hon ein siga við seg: “Tú svevur á gullinum! Grava undir rygginum millum báðar tjarnirnar, har skalt tú finna tað, ið teg ger ríka!” Hon vaknaði, fegin um henda góða dreymin; men har var eingin ryggur og eingin tjørn at síggja, og hon hugsaði tí, at dreymurin  hevði einki at týða, og tað, hann lovaði henni, kundi hon einki vænta sær av; men hon fór so heim aftur og legði seg í sína legu undir kvørnini, sum hon var von at gera.

Annan dagin fer hon aftur burtur í haga í sama stað sum dagin frammanundan; tyngd fellur á hana, hon sovnar framá, sum hon situr, og  hoyrir sama málið siga við seg: “Tú svevur á gullinum! Grava undir rygginum millum báðar tjarnirnar, har skalt tú finna tað, ið teg ger ríka!”

Triðja dagin gekst henni á sama hátt. Hon undraðist mikið á hetta, uggaði seg við, at hesin dreymur tó ikki mundi vera fyri einki, og fór tí at siga eini gamlari konu í bygdini frá øllum, sum tað hevði borist henni til. Kellingin grundaði leingi fyri at týða orðini, ið gentan hevði hoyrt; um langt og leingi segði hon við gentuna, at hon skuldi royna at grava, hvar andlit hennara hevði ligið niður á jørðina: ryggurin, sum var sagt henni í dreyminum, hon skuldi grava undir, mundi vera nasaryggur hennara, og tjarnirnar eyguni; gróv hon har, mundi gullið finnast.
Gentan so gjørdi, sum konan hevði sagt, fann tað stóra gullhornið, sum Sigmundur Brestisson hevði átt. Nú fór hon fegin heim, bar tað til bóndans og sýndi honum, hvat hon hevði funnið, og segði honum frá øllum. Bóndi sá, at eydna mundi fara at fylgja henni, sendi hornið út til kongs við frásøgn um, hvør tað hevði funnið. Tað er sagt, at gullið í tí var so reint, at kongur átti tað ikki betri í øllum ríkinum; hann gav henni virðið fyri hornið í peningum og umframt jørð í Húsavík. Fyri pengarnar keypti hon alla jørðina, ið liggur til Húsavíkar og Skarvanes, og er hon hildin at hava verið ríkasta kona, ið verið hevur í Føroyum.
Stokkahúsini, hon bygdi sær í Húsavík, komu rekandi heilt úr Noregi, tilskorin, so at tey straks kundu reisast; einki vantaði á uttan ljóarabogin. Henda stovan kallaðist “Stóra stova”, og hon var eitt stórverk. Grótgarðurin, hon lat gera um kirkjugarðin, stendur enn, veggirnir í hoyløguni, grundin av neystinum (“Skeiðs toftir”),  tað steinsetta túnið húsanna millum í bygdini, alt minnir enn um húsfrúnna í Húsavík. Alt stóra grótið, her sæst, hevði hon nykin at draga til sín oman úr fjøllunum; men umsíðir fórst honum illa; tá ið hann kom fram eftir Takkmýrum við einum stórum steini, slitnaði nykurhalin frá, og sæst merki av honum á steininum, sum liggur har; men nykurin hvarv í “Lítla vatn” og býr har síðani.
Húsfrúgvin var ill kona í hjarta. Tað er søgn, at hon gróv tvær arbeiðskonur livandi í jørð: aðra á Teigi, aðra, sum æt Brynhild, í Brynhildarheyg. Tá ið húskallar komu heim úr haga og bóru hakar á økslum, fingu teir illa móttøku og lítlan mat, tí tá hugsaði hon, teir høvdu verið latir og lítið gjørt. Men komu teir heim og tóktust vera móðir, drógu hakarnar eftir sær, ella teir vóru vátir, tá ið teir komu av útróðri, var hon bæði blíð og týð og fagnaði teimum væl.
Á Skarvanesi læt hon gera trøð og velta. Hon hevði fjós í fleiri støðum oman fyri bøin: í Kvíggjargili og á Brekku. Nakrir teigar kallast enn Línteigar; har legði hon lørift út á blik. Hon rúnarbant bøin, so at eingin steinur kemur niður á hann, tó at eingin garður er um hann; um grót verður kastað oman av homrunum, sum hanga beint uppi yvir bønum, verður tað tá liggjandi í teirri brøttu brekkuni og kemur ikki oman.
Son húsfrúnnar kalla summir Ólav seyðamann; sonarsonurin var Einivaldur. Dóttir Einivalds var Herborg ríka, hon fekk barn við son Róalds, sum tá var løgmaður og sat á garði sínum í Dali í Sandoy. Hesin sonur Róalds gekk burtur á báti í suggini við Skarvanes. Tá ið tíðindini um hetta skaðaverk bórust til Róalds, var Herborg stødd har hjá. Hon spurdi tá løgmannin, um barn, sum var í móðurlívi, skuldi taka arv, tó at faðirin var deyður. “Fullan og allan arv,” svaraði Róaldur. Hon sigur tá: “Minnist til tit, ið hava hoyrt,” og fell í óvit, tá hon hetta hevði sagt. Nú fyrst grunaði løgmaðurin, at hon mundi vera við barn við soni hansara, tí ikki vóru tey gift. Hon átti son, sum var nevndur Ásbjørn. Hann vaks upp hjá abbanum Einivaldi; men teir samdust ikki væl, tí abbin kundi ikki gloyma, at hann var leysingarbarn. Ásbjørn settist niður á Skarvanesi og vann tær tólv merkurnar frá fjalli og til fjøru frá Húsavík. 
Ein dagin funnust teir báðir í haganum, Einivaldur og Ásbjørn, og fóru at deila hvør við annan um mark millum Húsavíkar og Skarvanes. Teir bardust leingi saman, og meir enn ár eftir vóru grópurnar sjónligar undir Vestfelli, hvar teir tókust hondum; um langt og leingi stóð hinum gamla til vinningar, og so setti hann markið, ið skuldi vera teirra millum. Ásbjørn gjørdi garð eftir markaskilinum, men hann er tó ikki markið nú. Meðan hann gekk og dró saman grót at garðinum, sá hann ein mann við leggaldi um lendarnar ganga og draga grót sum hann sjálvur, hann helt tað fyrst vera huldumann, tí at hann kendi hann ikki; men síðani tekti hann, hvør ið var – tað var seg sjálvan, hann hevði sæð í hamferð. Hann doyði, áðrenn árið gekk út.