Stevnuválur, gamli tingstaðurin í Eysturoynni | Mynd: heimabeiti.fo

Grein um Stevnuvál 


Orðið stevnuvál hevur altíð fyri mær ljóðað fagurliga; ja, eg kann siga, at tað altíð hevur haft slíka dulda megi í sær. Hvørja ferð eg havi hoyrt stevnuvál tikið uppá tungu, ella eg havi sæð tað í bók, so hevur í mær ornað blóð.

Hvat kann nú vera atvoldin til hetta? Jú, tað eru tey gomlu minnir um henda túsundára gamla tingstað og fundarstað, sum enn eru so livandi, sum enn kunnu hava slíkan ávirkan á okkum, sum liva nú á døgum. Ja, eg má siga, at tað hevur verið eitt mítt heitasta ynski, einaferð at fingið loyvi til at flutt fram nøkur orð á hesum staði, so ein kundi fingið at kenna nakað av tí sama, sum fríu fedrar várir kendu, tá teir her komu saman.

So var tað ein dag fyri kortum, eg kom gangandi um hesa leið; var eg staddur somikið ovarlaga, at eg sá niður yvir gamla tingstaðin. Friðarligt var tá her millum fjalla. Slíkur friður hevur altíð á meg slíka dragandi megi, tað er, sum skuldi eg vunnið mær veg djúpt inn í fjallið og har funnið teir gomlu, sum eg so fegin vildi fylgt. Vakurt var har; á grasvaksnum og blómuprýddum heygi sat eg. Fuglaljómur í øllum ljóðum gleddi meg. Men so var tað fyri mær, sum tagnaði hetta ljóðið, fjalsins dragandi friður fell yvir meg, og mær úr barmi steig hetta ynski: Á, um eg her í dag kundi sæð teir gomlu stevnt til fundar. Og tá var tað, sum sá eg tvinnar flokkar koma gangandi, annar norðaneftir og annar sunnaneftir. Henda hugsjón var føgur: Her sá eg fríu stórbóndur við monnum sínum koma á fund. Mær tóktist síggja spjótini glitra í sólini. Ymisk var ferð flokkanna. Orrusta og bardagi, tá spjótini sungu ófriðarkvæði, ella var tað eisini friðarfundir, tá hin fríði andin og hitt ljóðfagra Føroyamálið vann sær veg mót himni. Men nakað stórt hevur tað verið, røðan hevur fallið um, og má tað tí sigast, at tað, talan her er um, er um heilaga grund. Landsins ungu synir eiga at minnast teir gomlu, eiga at koma saman at slíkum støðum til minnishátíð. Tað skal altíð sigast við máttmiklum orðum: Teir eru verdir at minnast. Verið tí hesi orð vígd minni teirra gomlu!

Kenn teg sjálvan.

Hesi orð vóru í gomlum døgum rópt út millum manna niðri í gamla Grikkalandi. Og má tað sigast, at hesi orð hava ørindi til einahvørja tjóð, serliga í hesum døgum. Kenn sjálvan teg, tað var tað, teir gomlu, vit minnast, gjørdu. Teir vistu, hvørjir teir vóru, hvar teir vóru og hvussu til stóð. Lær at kenna landsins søgu, lær at kenna teir gomlu, tí tað hevur uppalandi megi í sær. Og skal tað verða sagt, at hann, ið gloymir land sítt og søgu tess, hann gloymir sjálvan seg. Tí vit mugu minnast til, at søgan sigur frá teim gomlu ættum, hvussu tær hava livað, og hvussu lív teirra hevur eydnast. Og ikki skal nakar koma og siga, at hetta bert eru tóm orð, ið einki hava at siga. Nei, les søguna, so skalt tú síggja. Teir kendu sjálvan seg, Magnus Heinason og Nólsoyar-Páll; teir vistu, hvussu til stóð, ja, teir lótu enntá lív teirra fyri føðilandið.

Hvør einstakur má læra at kenna sjálvan seg, tí tjóðin verður bygd av hinum einstaka. Ver altíð føðilandi tínum til æru, hvar tú ferðast, minst til, at tað bert er á einum sinni, tú ert í hesum heimi, og eittans er føðilandi.

Má tí starv Føroyingsins vera:

Føroyum til æru!